Ο Ρούντολφ Ντραϊκορς , ψυχολόγος, συγγραφέας και ομιλητής έλεγε συχνά: ”Ένα παιδί χρειάζεται ενθάρρυνση, όπως ένα φυτό χρειάζεται νερό”
Ο χαρακτήρας και η προσωπικότητα ενός παιδιού διαμορφώνεται από πολλούς παράγοντες με σημαντικότερο το οικογενειακό περιβάλλον.
Ανεξάρτητα αν θα μεγαλώσει και με τους δύο φυσικούς γονείς του,από θετούς γονείς, από παππούδες, ή από κάποιους κηδεμόνες , αυτό που θα βοηθήσει ένα παιδί να αναπτύξει το δυναμικό του είναι η απόκτηση του αισθήματος της αυτοπεποίθησης αλλά και της σιγουριάς για τον εαυτό του και τους κηδεμόνες του.
Η πλειοψηφία των επιτυχημένων ανθρώπων, ανεξάρτητα κοινωνικής και οικονομικής τάξης έχουν αυτοπεποίθηση και πιστεύουν ότι αξίζουν να βρίσκονται μέσα στους επιτυχημένους. Από την άλλη, πολλές φορές διάφορες παραβατικές συμπεριφορές παιδιών και εφήβων, επαγγελματικές αποτυχίες ενηλίκων,αδυναμίες αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων της καθημερινότητάς μας οφείλονται στην έλλειψη απόκτησης αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης τη σωστή χρονική στιγμή της ζωής του ατόμου.
Αν θέλαμε να δώσουμε τον ορισμό της αυτοπεποίθησης θα λέγαμε ότι είναι η συναίσθηση της ικανότητας να ανταποκρίνεται κανείς στις απαιτήσεις της καθημερινότητας και η επίγνωση της σημαντικότητάς του ως ιδιαίτερο πρόσωπο. Ο βαθμός αυτοεκτίμησης που έχει αναπτύξει ο καθένας ως παιδί μέσα από το οικογενειακό περιβάλλον καθορίζει τη επιτυχία και την ευτυχία σε όλους τους τομείς της μελλοντικής ζωής του.
Πρέπει λοιπόν από τη στιγμή της γέννησης- βρεφική ηλικία, οι γονείς να κατανοήσουν τη σπουδαιότητα της ενίσχυσης της αυτοπεποίθησης των παιδιών και στη συνέχεια με κάθε διαθέσιμο μέσο και με ευέλικτες τακτικές να τα βοηθήσουν.
Οι γονείς πρέπει να εκδηλώνουν το θαυμασμό τους ακόμη και για τα πιο μικρά κατορθώματά των παιδιών τους. Μην αφήνετε να περάσει μέρα χωρίς να πείτε μια καλή κουβέντα στο παιδί σας. Βάλτε ως στόχο να μην αφήσετε να πάει στο κρεβάτι το βράδυ με άσχημα συναισθήματα. Οι πράξεις και τα λόγια των γονιών επηρεάζουν την εικόνα που αναπτύσσει το παιδί για τον εαυτό του όσο τίποτα’ άλλο.
Το κάθε παιδί είναι διαφορετικό και είναι μοναδικό. Σεβαστείτε τη μοναδικότητα του παιδιού σας και προσεγγίστε το ανάλογα. Μη θεωρείτε δεδομένο ότι όλα τα παιδιά μαθαίνουν το ίδιο σύμφωνα με την ηλικία τους. Όταν αργεί να μάθει κάτι δείξτε υπομονή και επιμονή. Μην παραδίνετε εύκολα τα όπλα. Με τον τρόπο αυτό μαθαίνετε στο παιδί σας να προσπαθεί. Η προσπάθεια φέρνει θετικά αποτελέσματα και τα θετικά αποτελέσματα αυξάνουν την αυτοπεποίθηση.
Οι γονείς πρέπει να αποφεύγουν τις συγκρίσεις του παιδιού με άλλα παιδιά( Ο Δημήτρης τα καταφέρνει καλύτερα από σένα), τις διαρκείς παρατηρήσεις, τους αρνητικούς χαρακτηρισμούς(είσαι ανίκανος, είσαι κακός), τις αρνητικές προσδοκίες από τα παιδιά ( δεν είσαι αρκετά έτοιμος να τα καταφέρεις, σιγά μη μπορείς να φτιάξεις κάτι τέτοιο).
Αν το παιδί σας ενοχλείτε με κάποιο αστείο σας, μην το συνεχίζετε. Κάτι που είναι αστείο για σας δε σημαίνει πως είναι και για το παιδί σας. Τα λάθη του παιδιού σας να μη γίνονται θέμα για αστείο στην οικογένεια αν δεν είστε σίγουροι ότι το ίδιο το παιδί βρίσκει αστείο το συγκεκριμμένο λάθος. Αυτό που θα ήταν καλύτερο είναι να θυμηθείτε δικά σας λάθη που κάνατε σαν παιδί και να γελάσετε με αυτά, μαζί με το παιδί.
Δείξτε αγάπη στα παιδιά ακόμη και αν δε συμπεριφέρονται σωστά.Καταδικάστε την άσχημη συμπεριφορά και όχι το ίδιο το παιδί.
Θα πρέπει να δίνετε στα παιδιά πρωτοβουλίες, ευκαιρίες να κάνουν κάποιες δουλειές και να ακολουθούν τους κανόνες του σπιτιού. Οι κανόνες που θέτει κάποια ομάδα,στην περίπτωσή μας η οικογένεια, βοηθούν τα παιδιά να διακρίνουν τις σωστές συμπεριφορές και να αποκτούν αυτοέλεγχο.
Κάτι που βοηθάει στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των παιδιών είναι η προσεκτική ακρόασή τους. Δείξτε ενδιαφέρον για τους φίλους τους, για τις δραστηριότητές τους, ακούστε με υπομονή κάτι που τους έχει κάνει εντύπωση όταν αυτά θέλουν να το μοιραστούν μαζί σας και όταν έχετε χρόνο, δεν βιάζεστε για να φύγετε στη δουλειά. Στην αντίθετη περίπτωση θα έχουμε αρνητικό αποτέλεσμα.
Άλλη τακτική που βοηθάει πολύ, είναι να μαθαίνουν στα παιδιά τρόπους επίλυσης των προβλημάτων και όχι να τους τα λύνουν οι ίδιοι οι γονείς . Ως προβλήματα μπορούμε να προσδιορίσουμε από το πως θα φτιάξουν μια κατασκευή με τουβλάκια, πώς θα φορέσουν τα παπούτσια τους , μέχρι τη μη αποδοχή από μια παρέα συνομηλίκων κ.α.
Τέλος όλοι οι ενήλικες χρειάζεται να αποτελούν θετικό πρότυπο για τα παιδιά δείχνοντας φιλικότητα, ευγένεια, σεβασμό, ειλικρίνεια ,καλοσύνη ,κοινωνικότητα. Αξίες δηλαδή που θα ήθελαν οι ίδιοι να αποκτήσουν τα παιδιά τους .
Όταν το παιδί σας κάνει κάτι λάθος , εξηγείστε του γιατί δεν πρέπει να το κάνει. Το σημαντικότερο όμως είναι να του πείτε και τι να κάνει. Διαφορετικά το φέρνετε σε δύσκολη θέση και το κάνετε να νιώθει ένοχο και ανίκανο.
Συζητείστε τα παραμύθια που διαβάζετε με τα παιδιά σας. Ζητείστε τους να πάρουν τη θέση του ήρωα του παραμυθιού και να σας πουν τι θα έκαναν τα ίδια στη θέση του.
Δώστε την ευκαιρία στο παιδί σας να σας μιλήσει για τα συναισθήματά του και ακούστε το με προσοχή. Αναγνωρίστε τα συναισθήματα του παιδιού σας ως σημαντικά και δείξτε σεβασμό για ότι αισθάνεται, βοηθώντας το έτσι να τα κατανοήσει και το ίδιο και να τα χειριστεί με επιτυχία. Τα συναισθηματικά ευφυή παιδιά ξέρουν να ελέγχουν τα συναισθήματά τους, εκτιμούν τον εαυτό τους και βασίζονται σ’αυτόν , βρίσκουν λύσεις στα προβλήματα που καθημερινά αντιμετωπίζουν. Επιπλέον έχουν καλή υγεία, επιτυγχάνουν υψηλές σχολικές επιδόσεις, δημιουργούν ποιοτικά καλύτερες και σταθερότερες φιλίες , είναι λιγότερο επιρρεπή σε πράξεις βίας και εμφανίζουν λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς από παιδιά που οι γονείς τους δεν χρησιμοποιούν τη συναισθηματική αγωγή.
Κατερίνα Τζαβαλιά -Δούλη
Ψυχολόγος